© 2021 Náttúrustofa Suðausturlands | KT: 440213-0490 | Litlubrú 2 | 780 Höfn í Hornafirði | Sími: 470 8060 | Netfang: info@nattsa.is | Vefur: DIMMS
Archive for year: 2014
Styrkur frá Vinum Vatnajökuls
/í Fréttir/eftir Kristín HermannsdóttirÍ síðustu viku tók Náttúrustofa Suðausturlands við styrk í verkefni sem stofan mun vinna að á nýju ári. Styrkurinn er í verkefni sem kallast „Náttúrustígur – jarðfærði svæðisins kynnt“. Í lýsingu á verkefninu segir: Náttúrustofa Suðausturlands hefur með velvilja Sveitarfélagsins Hornafjarðar og í samstarfi við Grunnskóla Hornafjarðar hafið gerð fróðleiksstígs, allt frá himingeimnum (sólkerfinu) til jökla, jarðfræði og flóru svæðisins til þess að kynna samhengi þess stóra og smáa í náttúrunni. Á göngustígnum, vestanmegin við byggðina á Höfn í Hornafirði er ætlunin að koma fyrir upplýsingum um náttúruna í víðu samhengi. Frá stígnum, sem nú er auðkenndur sem Náttúrustígur, er frábært útsýni til jökla og suðausturhluta Vatnajökulsþjóðgarðs. Fyrsta skrefið í verkefninu var tekið sumarið 2014 þegar líkan af sólkerfinu í réttum stærðar- og fjarlægðahlutföllum var sett upp við stíginn. Næsti hluti sem gera skal skil á er jarðfræði og flóra suðaustanverðs Vatnajökulsþjóðgarðs. Stefnt er á að flytja stór grjót (grettistök) úr héraðinu að heppilegum stað/stöðum við stíginn ásamt jurtum úr flóru Vatnajökulsþjóðgarðs. Þar verða einnig sett upp viðeigandi fræðsluskilti.
Alls hlutu 24 verkefni styrki að þessu sinni og má lesa nánar um það á vef Vina Vatnajökuls: http://www.vinirvatnajokuls.is/styrkir/ og fréttir um styrkveitinguna á mbl.is.
http://www.mbl.is/frettir/innlent/2014/12/01/uthluta_taeplega_40_milljonum_i_styrki/
Gasmóða yfir Hornafirði?
/í Fréttir/eftir Snævarr GuðmundssonÍbúar í Hornafirði urðu þess varir, síðdegis þann 23. september 2014, að óvenjuleg móðuský bárust inn yfir héraðið í heiðríkju. Var þetta í annað sinn á stuttum tíma sem það gerist en einnig varð vart blámóðu laugardaginn 20 september. Slíks varð reyndar vart víða um land og á hálendinu (sjá mynd frá Eldgjá). Í þetta sinn sást móðan þokast yfir fjalllendi við rætur Vatnajökuls og breiðast smám saman yfir láglendið í nokkurri hæð. Byrgði að nokkru sýn til sólar svo rauðleitri birtu sló yfir. Myndirnar, sem voru teknar frá Nesjum, sýna móðuna eftir að hún fór að skríða inn yfir fjöllin um kl 17:00. Ekki er hægt að fullyrða afdráttarlaust hvort um sé að ræða gasmóðu frá gosstöðvunum í Holuhrauni eða óvenjuleg skýjamyndun. Þetta sýnir hins vegar að mikilvægt er að fá mælitæki hingað á staðinn til þess að skera úr um það.
Jöklabreytingar á Breiðamerkurjökli
/í Fréttir, Verkefni/eftir Snævarr GuðmundssonFrá lokum 19. aldar hafa miklar breytingar orðið á íslenskum jöklum og þeir hörfað og rýrnað vegna hlýnandi loftslags. Jöklarnir náðu mestu stærð á sögulegum tíma um 1890, eftir nokkurra alda kuldaskeið sem nefnt er litla ísöld. Í nýlegri M.Sc. ritgerð Snævars Guðmundssonar (2014), um Breiðamerkurjökul og Kotárjökul, kemur fram að frá ~1890 til 2010 hopaði sporður Breiðamerkurjökuls rúma 5 km að meðaltali og um 114 ferkm lands kom undan jökli. Jafnframt rýrnaði jökullinn um 69 rúmkm að vatnsgildi eða um 20%. Verkefnið er meðal fyrstu rannsókna sem Náttúrustofa Suðausturlands innir af hendi.
Meðfylgjandi myndir voru teknar 13. september 2014. Þær sýna Breiðamerkurjökul og Jökulsárlón. Ísinn kelfir af jökulsporðinum í lónið og brotnar upp í jaka. Ferlið flýtir fyrir rýrnun jökulsins og hann hopar hraðar. Ísinn rekur tímabundið um sem jakar á lóninu, ferðalöngum til ánægju, en bráðnar að lokum og hverfur.
Eldgosið í Holuhrauni
/í Fréttir/eftir Snævarr GuðmundssonUmbrotahrina í Bárðarbungu, sem hófst 16. ágúst 2014, og eldgosið í Holuhrauni hafa ekki farið fram hjá landsmönnum. Starfsmaður Náttúrustofu Suðausturlands skoðaði gosstöðvarnar nýverið og tók meðfylgjandi myndir. Þær voru teknar frá Kverkfjöllum þann 7. september. Það var 10 dögum eftir að gos hófst (aðfaranótt 29. ágúst). Myndir voru síðan teknar á flugi þann 13. september, þær sýna eldsprunguna sem fékk auknefnið Baugur og Baugsbörn.
Dagur íslenskrar náttúru 16. september 2014
/í Fréttir, Viðburður/eftir Kristín HermannsdóttirÁ degi íslenskrar náttúru 16. september 2014 stendur Náttúrustofa Suðausturlands fyrir gönguferð með leiðsögn.
Farið verður kl 17 frá „sólinni“ á Óslandshæð og gengið að Leiðarhöfða. Leiðsögnin felst fyrst og fremst í því að sagt verður frá líkani af sólkerfinu sem sett hefur verið upp við göngustíginn.
Allir velkomnir og beðnir um að koma klæddir eftir veðri
Hreindýraveiðar 2014
/í Fréttir/eftir Kristín HermannsdóttirÞann 1. ágúst 2014 byrjuðu veiðar á hreindýrakúm en veiðar á törfum hafa staðið yfir frá 15. júlí. Tvö veiðisvæði eru í A-Skaftafellssýslu, annars vegar Nes og Lón (svæði 8) og hins vegar Mýrar og Suðursveit (svæði 9). Veiðitímabil tarfa stendur yfir til 15. september en veiðitímabil kúa til 20. september.
Náttúrustofa Austurlands sér um talningar á hreindýrum. Á svæði 8 eru talin vera um 450 dýr. Veiðikvótinn þar er 68 kýr og 45 tarfar, nú í ár. Talið er að á svæði 9 séu um 250 dýr. Á því er veiðikvótinn 35 kýr og 25 tarfar í ár.
Á svæðum 8 og 9 hefur töluverður fjöldi hreindýra haldið sig á stöðum sem ekki er veiðanlegt á. Af þeim sökum hefur Umhverfisstofnun gefið út viðbótarleyfi sem leyfa veiðar frá 1. til 30. nóvember. Leyfið nær yfir allt að 22 kýr á svæði 8. Á svæði 9 eru hins vegar engar takmarkanir á fjölda kúa sem eru veiddar í nóvember.
Það sem af er veiðitímabilinu hefur einn tarfur verið felldur á svæði 8 en fjórir tarfar á svæði 9. Fyrir áhugasama er hægt að fylgjast með gangi veiða á vef Umhverfisstofnunar.
Líkan af sólkerfinu sett upp við göngustíg á Höfn í Hornafirði
/í Fréttir/eftir Kristín HermannsdóttirÍ dag var lokið við að setja upp líkan af sólkerfinu við göngustíg sem liggur vestan byggðar á Höfn. Líkanið er kvarðað niður meira en 2,1 milljarðfalt en er í réttum stærðar- og fjarlægðahlutföllum. Sólin er staðsett á Óslandshæð en reikistjörnurnar dreifast meðfram stígnum allt að golfvellinum við Silfurnes. Reikistjörnurnar eru mótaðar sem kúlur á enda málmstanga og er stærð þeirra á bilinu 1 mm til 6,5 cm. Þær eru festar á gabbrósteina frá Litlahorni, en auk þess eru upplýsingaskilti við þær allar. Leiðin frá sólinni að Neptúnusi er 2.8 km á lengd og tekur gangan í heild sinni tæpa klukkustund.
Út frá líkani af sólkerfinu gerir fólk sér frekar grein fyrir smæð jarðarinnar, smæð Íslands og okkar sjálfra. Jörðin er eini staðurinn í okkar sólkerfi þar sem líf þrífst svo líkanið minnir á mikilvægi þess að umgangast náttúruna vel, allt umhverfið og jörðina í heild sinni.
Nánar má lesa um verkefnið og fá frekari upplýsingar um sólkerfið hér.
Búið er að gefa út bæklinga um náttúrustíginn og sólkerfið á íslensku og ensku. Er það von starfsmanna Náttúrustofu Suðausturlands að sem flestir hafi gagn og gaman af líkaninu, en með göngu á stígnum er hægt að fræðast um sólkerfið auk þess að njóta útiverunnar, fjörunnar og fuglalífsins.
Veðurfar á Höfn – hálfsárs uppgjör
/í Fréttir/eftir Kristín HermannsdóttirÞegar rýnt er í veðurtölur fyrir Höfn frá áramótum og til júníloka árið 2014, má sjá að þar hefur verið mun hlýrra en meðalárið og einnig mun úrkomumeira. Stærsta frávikið í hitatölum má sjá í janúar (4,0°C), en minsta í mai (0,9°C). Mesta frávikið í úrkomutölum má sjá í í janúar þegar úrkoman var um 280 % af mánaðarmeðaltalinu, en minnsta frávikið var í júní, þegar einungis rigndi um 57 % af mánaðarmeðaltalinu. Það sem af er júlí (skrifað 7.júlí) hafa mælst um 78 mm á Höfn, en meðaltal júlímánaðar er um 88 mm (1981-2010) svo ekki er langt í land að meðaltalið náist þennan mánuðinn hvað varðar úrkomu.
Út frá þessum tölum má sjá að mánuðirnir frá áramótum hafa verið hagstæðir fyrir allan gróður, skepnur og menn á þessu svæði, hlýtt og rakt, en þó hafa einnig verið góðir og sólríkir dagar inn á milli.
Sláttur hófst snemma hjá mörgum bændum í sveitarfélaginu og nokkrir eru farnir að taka upp kartöflur. Má því búast við góðri uppskeru þetta sumarið en einnig bera bláberjalyng og krækiberjalyng talsvert af sætukoppum og grænjöxlum svo líkur eru á góðu berjasumri.
Hér fyrir neðan er tafla sem sýnir meðalhita á Höfn árið 2014 og frávik frá 30 ára meðaltali (1961-1990)
Mánuður | Meðalhiti (°C ) | Frávik frá meðaltali 1961-1990 ( °C) |
Janúar |
4,1 |
4,0 |
Febrúar |
2,5 |
1,9 |
Mars |
3,5 |
2,3 |
Apríl |
5,4 |
2,6 |
Mai |
7,2 |
0,9 |
Júní |
10,9 |
2,4 |
Tafla sem sýnir mælt úrkomumagn á Höfn 2014 og hlutfall af 30 ára meðaltalsúrkomu (1961-1990)
Mánuður | Úrkomumagn (mm) | Hlutfall úrkomu af meðaltali 1961-1990 (%) |
Janúar |
369,7 |
281,4 |
Febrúar |
195,8 |
147,7 |
Mars |
211,7 |
192,5 |
Apríl |
121,5 |
143,1 |
Mai |
67,1 |
85,4 |
Júní |
40,7 |
56,9 |
Á vef Veðurstofu Íslands má sjá finna yfirlit yfir veðurfar í Reykjavík og á Akureyri fyrstu fimm mánuði ársins. Þar er sagt frá því að óvenjuhlýtt hafi verið í Reykjavík það sem af er ársins og einungis hafi þrisvar sinnum verið hlýrra þar frá upphafi samfelldra mælinga, 1871. Það var árið 1964, 1929 og 2003. Á Akureyri hafa fyrstu fimm mánuðir ársins aðeins verið sex sinnum hlýrri (frá 1882 að telja).
Ekki er hægt að finna sambærilegar tölur fyrir Höfn eða veðurstöðvar sem þar hafa verið starfræktar, en eitt er víst að það sem af er ári hefur veður verið gott á margan hátt, hlýtt og mátulega blautt.
Hvernig framhaldið verður skal ósagt látið.
Í krækjunum hér fyrir neðan má sjá myndrænt hvernig meðalmánaðarhiti hefur verið á Höfn og hvernig úrkoman var í hverjum mánuði það sem af er árinu.
Merking á kríuungum í Óslandi
/í Fréttir/eftir Kristín HermannsdóttirSíðdegis þann 3. júlí tók starfsmaður Náttúrustofu Suðausturlands þátt í merkingum á kríuungum í Óslandi. Brynjúlfur Brynjólfsson hjá Fuglaathugunarstöð Suðausturlands sá um að merkja þá unga sem fundust en nokkur ungmenni aðstoðu einnig við að finna ungana í háu og blautu grasinu. Þann dag voru merktar 161 kríur af Fuglaathugunarstöð Suðausturlands og þar af voru 124 þeirra í Óslandi. Einnig fundust nokkrir dauðir ungar. Mikil úrkoma hefur verið á Höfn síðustu sólarhringa og því verða lífsskilyrði fyrir litla ófleyga kríuunga slæm og sumir þeirra kafna eða krókna í blautu grasinu sem leggst yfir þá.
Til að fræðast nánar um merkingar á fuglum má lesa vef Náttúrufræðistofnunar Íslands http://www.ni.is/dyralif/fuglar/fuglamerkingar/ en Fuglaathugunarstöð Suðausturlands er með merkingarleyfi frá henni.