Stjörnumælingar 2017 til 2018

Út er komin skýrsla á vegum Náttúrustofu Suðausturlands, þar sem greint er frá ljósmælingum á völdum myrkvatvístirnum og fjarreikistjörnum, sem flestar voru gerðar frá Hornafirði árin 2017 og 2018. Myrkvatvístirni eru tvær [sól]stjörnur bundnar sameiginlegri þungamiðju. Frá jörðu séð aðgreinast þær ekki í sjónaukum og  sést aðeins „stök” stjarna. Breytingar á birtustyrk leiða hins vegar í ljós raunverulegt eðli þeirra. Fjarreikistjörnur tilheyra fjarlægum sólkerfum. Þegar reikistjarna [þver]gengur fyrir móðurstjörnu sína hefur það áhrif á birtustyrkinn. Hægt er að nema breytinguna með nákvæmum ljósmælingum.

Að frátöldum athugunum 2017—2018 er sagt frá niðurstöðum fjarlægðarmælingar á nándarstjörnunni Ross 248 og athugunum á lausþyrpingunni NGC 7790 og breytistjörnum í nágrenni hennar. Markmið mælinganna á nándarstjörnu og lausþyrpingum var að meta fjarlægðir eða aðra eiginleika fyrirbæranna. Að lokum eru kynntar athuganir á litrófi nokkurra bjartra stjarna. Í samantektinni er sagt frá hverju viðfangsefni í sérköflum.

Skýrslan er sú þriðja yfir stjörnuathuganir sem gefin er út af Náttúrustofu Suðausturlands. Niðurstöður hafa verið sendar í alþjóðlegt gagnasafn þar sem þær, ásamt fjölda sambærilegra mæligagna frá stjörnuáhugamönnum, eru aðgengilegar stjarnvísindasamfélaginu. Hægt er að nálgast skýrsluna hér eða sækja hana og annað efni tengt stjarnmælingum inni á útgefið efni hjá Náttúrustofu Suðausturlands.


Í Tvíburunum eru lausþyrpingarnar M 35 (NGC 2168) og suðvestur af henni (neðst t.h.) hin þétta NGC 2158. M 35 talin í 2 660 ljósára fjarlægð en NGC 2158 í um 16 500 ljósára fjarlægð. Ljósmynd Snævarr Guðmundsson, 2019.